Свята са смакам. Традыцыі і сучаснасць перапляліся ў адно на гарадскім (наваполацкiм) свяце нацыянальнай культуры «Вераснёвая палітра»

Згодна беларускаму народнаму календару, на 21-е верасня прыпадае заключнае свята збору ўраджаю – Багач. Ад таго, як гаспадары папрацавалі ўлетку і колькі назапасілі зерня ў клеці, залежыў дабрабыт іх сем’яў на доўгія сцюдзёныя месяцы. Багачом называўся лубок з жытам, у сярэдзіну якога ўстаўлялася свечка. У дом, дзе ён знаходзіўся, запрашалі святара. Пасля набажэнстваў жыхары вёскі абносілі лубок па ваколіцы і каля статка. Людзі віталі адзін аднаго пажаданнямі: «Каб вы былі багатыя, як гэтая восень!»

БАГАЧ

У мінулыя выхадныя народнае свята ўраджаю і дабрабыту шырока адзначылі ў Цэнтры рамёстваў і традыцыйнай культуры. Урачыстае адкрыццё суправаджала фальклорная пастаноўка па матывах старадаўняга абраду, калі некалькі музычных калектываў сыходзяцца разам і дзякуюць маці­-зямлі за добры ўраджай спеўным радам.

Аўтэнтычная, цягучая, вясёлая, сучасная народная песня разлівалася па мікрараёне да позняга вечара. Цягам канцэртнага марафону на прыступках цэнтра выступілі гурт архаічных спеваў «Княжыч», тэатр песні «Субацея», ансамблі «Вербіца», «Сузор’е», «Прыдзвінскія россыпы», «Камарыкі імя Чэслава Клячко», «Ажыначкі», гурт «INDRA» і спявачка з Віцебска Юлія Гусакова.

Сустракалі гасцей «Вераснёвай палітры» не толькі сардэчным прыёмам, але і шчыра частавалі. Кожны мог паспытаць поліўкі, сырнай заціркі, бульбы з рабрынкамі, бігас ці печаных па-старадаўняму рэцэпту бліноў з духмянай гарбатай.

Сапраўдным хэдлайнерам стаў смажаны парася на пожаге, які прывабна чырванеў на працягу ўсяго фэсту.

Майстар-клас па прыгатаванню страў нацыянальнай кухні давалі ўдзельнікі рыцарскіх клубаў гістарычнай рэканструкцыі імя В.Ю.Ластоўскага і «Чорны Война». А наваполацкія майстры запрашалі вырабіць званочак з саломкі, ляльку з абрэзкаў тканіны ці распісаць драўляны магніт.

Майстар беларускай лялькі Галіна Акуцёнак

Дарэчы, сёлета на свята завіталі і віцебскія ўмельцы мылаварэння, фрывалітэ, вязання, паштовак ды ўпрыгожанняў з нацыянальнай беларускай сімволікай. Нягледзячы на пахмурнае надвор’е, настрой ва ўсіх быў выдатны.

Шмат добрых слоў гараджанам і выступаючым калектывам адрасавала дырэктар Цэнтра культуры Валянціна Кішчанка. Яна павіншавала ўсіх са святам і адзначыла, што ёй вельмі прыемна бачыць, як традыцыі нашага рэгіёна зберагаюцца і захоўваюцца.

Па народнай традыцыі на Багача сяляне імкнуліся адпачыць ад гаспадарчай працы: хадзілі адзін да аднаго ў госці, ладзілі кірмаш і гулянні, падчас якіх хлопцы выглядалі дзяўчат, а дзяўчаты куплялі чырвоныя хусткі і пацеркі ды чакалі жаніхоў. Своеасаблівым брэндам «Вераснёвай палітры» з’яўляецца абрад «Вясельны збаночак». Маладой парай, якая брала шлюб у гэты дзень, аказаліся Мікіта Захарэвіч і Кацярына­-Любоў Ліндан. Каб іх каханню нішто не пагражала, гаспадары свята правялі для маладых вясельны абрад і праспявалі народныя песні. А ў якасці ахоўнікаў шлюбу падалі ім керамічны збанок, ляльку-скрутку і саламяную птушку-абярэг. Як расказалі самі маладыя, пра свята Багач дагэтуль не ведалі, але былі прыемна ўражаны запрашэннем на яго. Падораныя вырабы-ахоўнікі абяцалі ашчадна захоўваць і паважаць.

Нэлі РАДЗЬКО

Фота аўтара